tim hieu ve phuong phap montessori worldkids wis
Phương pháp Montessori không còn là cái tên xa lạ đối với nhiều bậc phụ huynh có con nhỏ ở độ tuổi mầm non. Thế nhưng, số người thực sự hiểu rõ về cách giáo dục sớm này. Cũng như các nguyên tắc để áp dụng nó thật sự hiệu quả lại không nhiều. Chính vì vậy, bài viết dưới đây mong muốn cung cấp cho các bậc phụ huynh một cái nhìn tổng quát về phương pháp sư phạm đặc biệt này.
Tham khảo nguồn bài viết tại: https://worldkids.edu.vn/phuong-phap-montessori
Phương pháp Montessori là gì: Thông tin cần biết để giáo dục sớm cho trẻ đúng cách.
1. Phương Pháp Montessori Là Gì?
Montessori là một phương pháp sư phạm giáo dục trẻ em từ 2 đến 6 tuổi. Phương pháp dùng tiến trình giáo dục đặc biệt dựa vào việc học qua cảm nhận. Phương pháp này đã và đang góp phần tạo những đột phá to lớn trong lĩnh vực giáo dục mầm non.
1.1. Giới thiệu phương pháp Montessori
Phương pháp Montessori đặt theo tên nhà sáng lập phương pháp này vào thế kỉ XX – Bác sĩ và nhà giáo dục người Ý Maria Montessori (1870- 1952). Bà là nữ tiến sĩ Y học đầu tiên trong lịch sử nước Ý. Bên cạnh đó, bà còn có các bằng tiến sĩ về Tâm lý học, Tiến sĩ Giáo dục học và Nhân loại học.
Vào năm 1907, bà Maria Montessori đã thành lập “Ngôi nhà của trẻ” đầu tiên tại thủ đô Roma. Tại đây, bà bắt đầu thực hiện những nghiên cứu về trẻ em của mình. Nền tảng là việc quan sát các hành vi tự nhiên của trẻ.
Phương pháp giáo dục sớm Montessori là một phương pháp sư phạm đặc biệt. Chuyên dành cho các em nhỏ ở độ tuổi từ 2 đến 6 tuổi. Phương pháp này chú trọng vào việc xây dựng nền tảng, tạo cảm hứng và hiểu rõ nhu cầu của trẻ.
Bên cạnh đó, phương pháp này đề cao sự phát triển những năng khiếu tự nhiên. Không ép trẻ tuân theo khuôn mẫu sẵn có nào, nhưng cần trong khuôn khổ cho phép. Cần tôn trọng và tìm cách phát huy những đặc thù riêng của từng trẻ.
Bởi trẻ chỉ có thể đạt được hiệu quả học tập tốt nhất. Cũng như phát triển các khả năng tốt nhất khi được tự do hoạt động trong môi trường xã hội. Nhờ đó, những khả năng đặc biệt riêng có của mỗi trẻ đều được bộc lộ ra bên ngoài. Thông qua việc tiếp xúc tự nhiên nhất với môi trường xung quanh.
Trẻ được thỏa sức sáng tạo và khám phá mọi sự vật, hiện tượng theo cách mà trẻ muốn. Dần dần, trẻ sẽ hình thành được tư duy logic, óc sáng tạo. Trẻ sẽ được phát triển toàn diện mọi giác quan và xử lý mọi tình huống một cách linh hoạt.
1.2. Áp dụng phương pháp Montessori vào các giai đoạn phát triển của trẻ
Khi áp dụng phương pháp Montessori, học sinh sẽ được chia thành 4 nhóm tùy theo độ tuổi. Với mỗi nhóm như vậy, giáo viên sẽ áp dụng phương pháp học Montessori theo một cách khác nhau. Cụ thể:
- Trẻ sơ sinh từ 0-3 tuổi: Xây dựng những bài tập nhằm tăng khả năng vận động, ngôn ngữ và phối hợp. Giúp trẻ thêm tự tin và xây dựng tính tự lập từ sớm.
- Mầm non từ 3-6 tuổi: Các trẻ sẽ được nhận biết các khái niệm cơ bản nhất của toán học. Phát triển khả năng nhận biết mặt chữ cái.
- Tiểu học/ trung học cơ sở từ 6-9 và 9-12 tuổi: Trẻ được tạo mọi cơ hội để khám phá khả năng của bản thân. Luôn rèn luyện sự tự tin và tinh thần trách nhiệm của mình đối với cộng đồng.
- Trẻ vị thành niên từ 12-18 tuổi: Không chỉ học kiến thức trong sách vở. Trẻ còn được dạy thêm các kỹ năng sống và ứng dụng vào thực tế.
2. Các Lĩnh Vực Áp Dụng Phương Pháp Montessori Hiệu Quả
Bản chất phương pháp Montessori chính là: Ưu tiên giáo dục giác quan. Dựa vào đó, trẻ được phát huy tối đa năng khiếu tiềm ẩn của mình và rèn luyện trí tuệ.
Các lớp học Montessori được thiết kế theo hình thức tự do. Nghĩa là các trẻ được thỏa thích sử dụng những đồ dùng học tập theo ý mình. Giáo viên sẽ chịu trách nhiệm quan sát các hoạt động độc lập. Từ đó rút ra kết luận về năng khiếu và sở thích riêng của từng trẻ.
Dưới đây là 5 lĩnh vực được áp dụng vào phương pháp dạy học Montessori:
2.1. Phương pháp Montessori trong sinh hoạt hàng ngày
- Hướng dẫn trẻ các thói quen sinh hoạt đơn giản hàng ngày. Như mang giày dép, thắt quai dép hoặc dây giày, mặc hoặc cởi áo khoác, tự đi vệ sinh. Hay tự chuẩn bị đồ ăn, đồ uống đơn giản cho bản thân mình.
- Hướng dẫn cách giữ bình tĩnh và làm mọi việc một cách gọn gàng.
- Quan tâm đến việc giữ gìn vệ sinh chung và giúp đỡ, tương trợ những người khác.
- Áp dụng phương pháp Montessori rèn luyện sự tự tin, tinh thần trách nhiệm và lòng tự trọng cho trẻ.
2.2. Phương pháp giáo dục Montessori rèn luyện trực quan
- Hướng dẫn trẻ quan sát, so sánh sự vật hiện tượng, cách suy luận và đưa ra kết luận.
- Làm quen và học với các giáo cụ trực quan. Nhờ đó, trẻ sẽ dễ dàng tiếp thu được các vấn đề của môn toán học sau này.
- Học cách nhận biết sự khác biệt giữa cảm giác và tri giác. Bên cạnh đó, còn học cách tổ chức những hoạt động cơ bản nhất.
2.3. Trau dồi ngôn ngữ với phương pháp Montessori
- Khuyến khích và hướng dẫn trẻ giới thiệu, thể hiện bản thân và cảm xúc bằng ngôn ngữ.
- Các hoạt động ngôn ngữ cho độ tuổi từ 3-6 phải chú trọng vào phát triển khả năng đọc viết. Tạo cơ sở vững chắc cho môn học tiếng Việt và Ngữ Văn sau này.
- Có thể thiết kế các hoạt động ngôn ngữ sáng tạo như: ghép thẻ từ với tranh, ghép thẻ từ với các dụng cụ trực quan, ghép các thẻ từ thành câu hoàn chỉnh, nghe âm thanh và chọn từ đúng,….
2.4. Phương pháp học Montessori và Toán học
- Dùng các học cụ trực quan để giúp trẻ hình dung được những khái niệm trừu tượng.
- Giới thiệu các con số trong phạm vi 1000 và những biểu tượng, khái niệm của các phép toán cơ bản nhất (cộng, trừ).
2.5. Giáo dục Montessori chính là giáo dục văn hóa
- Cung cấp những kiến thức văn hóa, khoa học, địa lý đơn giản nhất cho trẻ. Nhờ đó, trẻ có thể ý thức được những thứ xung quanh mình.
- Dạy con bằng phương pháp Montessori dựa trên các học cụ trực quan. Dùng những ví dụ gần gũi nhất giúp trẻ dễ dàng hiểu rõ và nhận biết mọi thứ.
- Giáo viên có thể hướng dẫn chung hoặc hướng dẫn cho từng trẻ. Tuy nhiên, hãy để trẻ tự giải quyết vấn đề một mình hoặc tự trao đổi với những bạn học chung.
3. Điểm Khác Biệt của Phương Pháp Giáo Dục Montessori và Phương Pháp Truyền Thống
Phương pháp Montessori là phương pháp sư phạm hiện đại. Tất nhiên sẽ có rất nhiều điểm khác biệt với phương pháp giáo dục truyền thống. Dưới đây là những điểm khác biệt nhất giữa 2 phương pháp này:
| Phương pháp Montessori | Phương pháp truyền thống |
| Phát triển nhận thức tự nhiên, không quá gò bó hay áp đặt theo khuôn mẫu | Tập trung chủ yếu vào sự phát triển xã hội và giảng dạy theo các quy chuẩn chung |
| Giáo viên giảng dạy từng học sinh một | Giáo viên giảng dạy cùng lúc cho tất cả các thành viên trong nhóm |
| Phân chia theo những nhóm tuổi khác nhau | Các học sinh trong lớp học chung một độ tuổi nhất định |
| Thiết kế các bài tập phù hợp với từng nhóm học sinh và khích lệ trẻ làm mọi việc tùy theo khả năng và sở thích của chính mình | Giảng dạy theo giáo án và khung chương trình đã định sẵn |
| Khuyến khích rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, học cách tương trợ lẫn nhau khi giải quyết các bài tập | Chỉ truyền đạt kiến thức, không chú trọng thực hiện các hoạt động, bài tập nhóm thêm để khuyến khích các trẻ làm việc cùng nhau |
| Khuyến khích làm mọi việc một cách độc lập, sáng tạo. Giáo viên đóng vai trò là một người hướng dẫn và không can thiệp quá nhiều vào những hướng giải quyết của trẻ | Trẻ tham gia vào các hoạt động một cách thụ động, theo khuôn mẫu và không được vượt quá quy chuẩn do giáo viên đã đề ra |
| Tạo môi trường giúp trẻ tự rèn luyện được tính kỷ luật, tự chịu trách nhiệm về việc làm của mình | Giáo viên áp dụng những hình thức kỷ luật khác nhau mỗi khi các trẻ không hoàn thành nhiệm vụ hoặc làm sai điều gì đó. |
4. 6 Nguyên Tắc Cần Nhớ khi Áp Dụng Phương Pháp Giáo Dục Sớm Montessori
Trên thực tế, việc áp dụng phương pháp Montessori không dễ như nhiều người vẫn nghĩ. Trẻ nhỏ rất nhạy cảm, dễ thấy chán và dễ bỏ cuộc. Do đó, cần lưu ý những điểm sau đây để đạt được hiệu quả giáo dục như mong đợi.
4.1. Nguyên tắc quan trọng nhất của phương pháp Montessori: Tôn trọng và không áp đặt trẻ
Hãy tôn trọng sự tự do của trẻ. Không nên áp đặt suy nghĩ của cha mẹ và giáo viên lên trẻ. Bởi khi bị áp đặt, trẻ sẽ dần mất đi năng khiếu vốn có của mình. Dần dần bé sẻ trở nên e ngại, lo sợ khi làm theo cách của riêng mình.
4.2. Phương pháp Montessori: Nguyên tắc học tập luôn đi với thực hành
Khi chỉ được học lý thuyết, trẻ sẽ nhanh chóng quên đi mọi thứ. Do đó, cần tạo những hoạt động thực tiễn để tạo cơ hội cho trẻ được quan sát mọi thứ trong thực tế.
Thiết kế các hoạt động thực tiễn như rót nước, tự cởi giày dép, tự dọn dẹp lớp học, tự sắp xếp tủ cá nhân của mình gọn gàng,…
4.3. Môi trường giáo dục Montessori thân thiện, không thưởng, không phạt
Tạo môi trường học tập, sinh sống thân thiện và tự nhiên nhất có thể. Mỗi khi trẻ mắc sai lầm, thay vì áp dụng những hình phạt nhẹ như la mắng, đánh đòn. Bạn cần chỉ dẫn cho trẻ cách làm đúng.
Bên cạnh đó, phương pháp Montessori khuyến khích động viên và tán dương trẻ. Đặc biệt mỗi khi trẻ hoàn thành xuất sắc công việc của mình.
4.4. Không làm gián đoạn sự tập trung của trẻ
Khi trẻ yêu thích một hoạt động nào đó hoặc khám phá đồ chơi, hãy để trẻ yên tĩnh một mình. Bởi trẻ cần sự tập trung để tự khám phá cách chơi và tự giải quyết mọi vấn đề phát sinh.
4.5. Thiên nhiên truyền cảm hứng cho trẻ
Tạo cơ hội cho trẻ được khám phá thiên nhiên bên ngoài thông qua các hoạt động ngoài trời. Trẻ sẽ học mọi thứ một cách tự nhiên nhất mà không cảm thấy ngột ngạt hoặc gò bó trong không gian chật hẹp của lớp học.
Nhận xét
Đăng nhận xét